انتشار دست‌نوشته‌ای از علی حاتمی درباره «حاجی واشنگتن»
موزه سینمای ایران به مناسبت زادروز علی حاتمی، دست‌نوشته‌ای از این کارگردان فقید درباره آخرین روزهای فیلمبرداری «حاجی واشنگتن» را منتشر کرد.
به گزارش میزهنری، موزه سینمای ایران به مناسبت زادروز علی حاتمی، سندی مکتوب از این کارگردان فقید را برای نخستین‌بار منتشر کرد. این دست‌نوشته که مربوط به آخرین روز فیلمبرداری فیلم «حاجی واشنگتن» است، در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۶۰ به قلم حاتمی نگاشته شده است.
علی حاتمی، از چهره‌های ماندگار سینمای ایران، همواره در آثار خود به بازخوانی تاریخ و فرهنگ ایرانی با نگاهی اجتماعی و روان‌شناختی پرداخته است. «حاجی واشنگتن» نیز یکی از فیلم‌های شاخص اوست که تقابل هویت ایرانی با فرهنگ غرب را در دوره مشروطه روایت می‌کند.
در این دست‌نوشته که با عنوان «پایان دردناک و زودگذر که باید فراموش شود» مشخص شده، حاتمی به فضای پرتنش آخرین روزهای فیلمبرداری اشاره کرده است. او در بخشی از این متن نوشته است: «کارگردان جوانم به دلیلی ناراحت بود. بعد از درگیری با مدیران تهیه و مشکلات مالی، رو به روی ساختمان‌های بلند واشنگتن، به سویم آمد و به فحشم کشید. لحظه‌ای شوخی پنداشتم، اما جدی بود.»
حاتمی در ادامه به واکنش خود و تلاش برای درک شرایط اشاره کرده و نوشته است: «از درون داغون شده بودم، اما با خود گفتم این مسائل پیش می‌آید و باید تحمل کرد. گاهی تحمل از قدرت انسان خارج است.»
تغییر عنوان از «حاجی رم» به «حاجی واشنگتن»
در حاشیه این دست‌نوشته، با خودکاری قرمز عبارت «حاجی رم» دیده می‌شود که نشان می‌دهد عنوان اولیه این فیلم چنین بوده است. تغییر نام به «حاجی واشنگتن» احتمالاً به دلیل تأکید بیشتر بر تقابل فرهنگی شرق و غرب و فضای بین‌المللی داستان بوده است.
این فیلم که با بازی محمدعلی فردین همراه بود، داستان تاجری ایرانی را روایت می‌کند که درگیر تحولات سیاسی و اجتماعی دوره مشروطه می‌شود. حاتمی در این اثر، با نگاهی عمیق به بحران هویت و تعارض سنت و مدرنیته پرداخته است.
سبک سینمایی حاتمی در «حاجی واشنگتن»
حاتمی در این فیلم نیز مانند دیگر آثارش، با طراحی دقیق صحنه، نورپردازی نمادین و موسیقی تأثیرگذار، فضایی تاریخی و روان‌شناختی خلق کرده است. استفاده از نماهای بسته و پرداختن به جزئیات، از ویژگی‌های بارز کارگردانی اوست.
«حاجی واشنگتن» نه‌تنها روایتی از یک دوره تاریخی است، بلکه تحلیل هوشمندانه‌ای از تناقض‌های فردی و اجتماعی در مواجهه با تغییرات فرهنگی به شمار می‌رود. این فیلم همچون دیگر آثار حاتمی، ترکیبی از درام تاریخی و نگاه انتقادی به جامعه را ارائه می‌دهد.
این دست‌نوشته اکنون در آرشیو موزه سینمای ایران نگهداری می‌شود و به مناسبت زادروز علی حاتمی در معرض دید عموم قرار گرفته است.
