موسیقی تئاتر؛ حلقه‌ای فراموش‌شده در مسیر سیاست‌گذاری فرهنگی
همکاری تازه میان دفتر موسیقی و اداره‌کل هنرهای نمایشی می‌تواند نقطه عطفی در توجه به نقش موسیقی در تئاتر باشد؛ حوزه‌ای مهم اما همواره کم‌برخوردار. اگرچه این هم‌افزایی در ظاهر نویدبخش است، اما تجربه نشان داده تحقق آن نیازمند عبور از کلی‌گویی و ورود به برنامه‌ریزی عملی، حمایت واقعی و مشارکت هنرمندان است. این یادداشت در تلاش است تا چشم‌انداز این همکاری را بررسی کند.
به گزارش میزهنری،نشست اخیر مدیران کل هنرهای نمایشی و دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که با هدف آغاز فصل جدید همکاری میان دو حوزه تئاتر و موسیقی برگزار شد، در نوع خود اتفاقی قابل تأمل است. این هم‌افزایی در صورت عملیاتی شدن، می‌تواند بخشی از خلأ تاریخی توجه به «موسیقی تئاتر» را جبران کند؛ بخشی از تولید هنری که تاکنون کمتر در سیاست‌گذاری‌های رسمی جایگاه مستقلی داشته است.
در این نشست، به تولید و انتشار آلبوم‌های موسیقی تئاتر، حمایت از اجرای زنده موسیقی‌های دراماتیک، و برنامه‌ریزی برای حضور پررنگ‌تر این آثار در بستر جشنواره‌های فجر اشاره شد. چنین هدف‌گذاری‌هایی در ظاهر می‌تواند مسیر تازه‌ای را پیش پای هنرمندان این حوزه بگذارد. اما در بررسی دقیق‌تر، باید به چند نکته اساسی توجه کرد.
نخست آن‌که هنوز سازوکار اجرایی این همکاری مشخص نیست. وعده‌های حمایتی اگرچه در ظاهر امیدوارکننده‌اند، اما تا زمانی که فاقد چارچوب اجرایی روشن، جدول زمان‌بندی، و تخصیص منابع مالی مشخص باشند، نمی‌توانند تضمین‌کننده تغییر جدی در وضعیت موسیقی تئاتر باشند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تصمیم‌های فرهنگی، بدون پشتوانه عملیاتی، معمولاً در حد یک رویداد خبری باقی می‌مانند.
دوم آن‌که در گزارش رسمی این نشست، نشانی از مشارکت مستقیم بدنه هنرمندان فعال در حوزه موسیقی تئاتر دیده نمی‌شود. حضور انجمن موسیقی خانه تئاتر گام مثبتی است، اما به تنهایی نمی‌تواند جایگزین گفت‌وگوی فراگیر با آهنگسازان، طراحان صدا و گروه‌های اجرایی تئاتر شود. بازتاب ندادن دغدغه‌های حرفه‌ای این گروه‌ها، عملاً شکاف میان مدیریت فرهنگی و بدنه تولید را تکرار می‌کند.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که توسعه موسیقی تئاتر صرفاً به تولید آثار خلاصه نمی‌شود. این حوزه نیازمند زیرساخت‌هایی نظیر آموزش تخصصی، امکان نشر رسمی، به رسمیت شناختن حقوق مادی و معنوی آهنگسازان، و در نهایت، شکل‌گیری مخاطب برای این نوع موسیقی است. در غیاب چنین بستری، حتی بهترین برنامه‌ها نیز به نتیجه نخواهند رسید.
در مجموع، هرچند نشست اخیر را می‌توان آغاز گفت‌وگویی جدید میان تئاتر و موسیقی دانست، اما موفقیت آن در گرو عبور از سطح وعده‌ها و ورود به عرصه اجراست. آن‌چه موسیقی تئاتر امروز بیش از هر چیز نیاز دارد، نه تنها توجه و حمایت، بلکه برنامه‌ای مدون و مشارکت‌محور است؛ برنامه‌ای که حلقه‌های مفقوده میان اجرا، آموزش، نشر و سیاست‌گذاری را به یکدیگر متصل کند.
سیدمهدی موسوی
/فعال فرهنگی و هنری
