گفتگو با بانوان هنرمند کشور «قسمت سوم»
به گزارش میزهنری، الهام نجمی از وضعیت چاپ و نشر آثار ادبی، ژیوار شیخ‌الاسلامی از چالش‌های کنسرت بانوان و رقیه شیردل از بحران‌های نقاشی ایران سخن گفتند. آیا نشر کتاب به کیفیت توجه کافی دارد؟ چگونه می‌توان محدودیت‌های کنسرت بانوان را کاهش داد؟ و آیا هنر نقاشی در ایران می‌تواند از رکود خارج شود؟ این پرسش‌ها و تأملات دیگر محور گفت‌وگوی این هنرمندان بوده است.
جشنواره‌های ادبی می‌توانند پاسدار گنجینه زبان و ادب فارسی باشند
الهام نجمی، نویسنده و شاعر، از شهر کرج در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار میزهنری، به بررسی وضعیت چاپ و نشر کتاب، جایگاه جشنواره‌های ادبی و چالش‌های پیش روی شاعران و نویسندگان پرداخت.
وی با اشاره به تاریخچه چاپ و نشر در ایران اظهار داشت: «صنعت چاپ و نشر در دوران معاصر، از مشروطه تا امروز، تحولات زیادی را تجربه کرده است. در دوران پیش از انقلاب اسلامی، چاپ کتاب محدود و دسترسی عمومی به کتاب دشوار بود. اما پس از انقلاب، این صنعت پیشرفت قابل‌توجهی داشت و در حال حاضر، کتاب‌های متعددی در حوزه‌های گوناگون تولید می‌شوند.»
نجمی در ادامه افزود: «اگرچه تولید کتاب از نظر کمیت رشد داشته است، اما کیفیت محتوا در برخی موارد نیاز به توجه بیشتری دارد. اهمیت کیفی آثار ادبی و علمی نباید در سایه افزایش تعداد کتاب‌ها نادیده گرفته شود.»
این شاعر و نویسنده با اشاره به نقش جشنواره‌ها در توسعه ادبیات و شعر بیان کرد: «جشنواره‌های ادبی می‌توانند نقطه حرکتی برای شاعران باشند. این رویدادها باعث می‌شوند شاعران و نویسندگان به موضوعات مختلف فکر کنند، پژوهش انجام دهند و دامنه مطالعاتی خود را گسترش دهند. برای مثال، جشنواره‌هایی نظیر “مادرانه‌ها” در اصفهان که به ادبیات آیینی و دینی می‌پردازند، شاعران را با زوایای جدیدی از زندگی و شخصیت‌های مذهبی آشنا می‌کنند. چنین رویدادهایی نه‌تنها دانش ادبی را افزایش می‌دهند، بلکه به گنجینه واژگان شاعران نیز می‌افزایند.»
الهام نجمی درباره چالش‌های جشنواره‌های ادبی گفت: «یکی از مشکلات اصلی، محدودیت تعداد برگزیدگان و کمبود حمایت مالی از شاعران است. جوایز و امکانات ارائه‌شده در جشنواره‌ها اغلب در حد و شأن شاعران نیست. پیشنهاد می‌کنم که مدیران فرهنگی برنامه‌هایی برای حمایت بیشتر از برگزیدگان جشنواره‌ها در نظر بگیرند؛ از جمله چاپ آثار آنان، فراهم‌کردن آموزش‌های تخصصی و معرفی گسترده‌تر آنها به جامعه ادبی.»
وی همچنین به ضعف در پوشش رسانه‌ای جشنواره‌ها اشاره کرد و گفت: «متأسفانه، بسیاری از کنگره‌ها و جشنواره‌های شعر در رسانه‌ها بازتاب کافی ندارند. این موضوع باعث می‌شود مردم از این رویدادها بی‌اطلاع باشند و مخاطبان گسترده‌تری برای شعر و ادبیات جذب نشوند. اگر جشنواره‌ها بیشتر دیده شوند، شاعران نیز انگیزه بیشتری برای خلق آثار باکیفیت خواهند داشت.»
الهام نجمی در پایان با تأکید بر اهمیت حفظ و ارتقای زبان و ادب فارسی گفت: «زبان فارسی گنجینه‌ای ارزشمند است که باید با برگزاری جشنواره‌های ادبی باکیفیت و حمایت‌های عملی از شاعران و نویسندگان، به اعتلای آن کمک کنیم. امیدوارم که این گنجینه برای نسل‌های آینده حفظ شود و روزبه‌روز شاهد شکوفایی بیشتر ادبیات ایران باشیم.»
برگزاری کنسرت بانوان نیازمند بازنگری اساسی است.
ژیوار شیخ‌الاسلامی، خواننده و سرپرست گروه ژیوار،از چالش‌ها و محدودیت‌های متعدد پیش روی برگزاری کنسرت‌های بانوان سخن گفت.
این هنرمند که از نخستین بانوان کُردی است که پس از انقلاب، اجرای ویژه بانوان را به صحنه برده، با اشاره به سال‌ها تلاش در این عرصه، خواستار اصلاح جدی سیاست‌های موجود شد.
وی که دانش‌آموختهٔ جاسمن مارتورل فرانسه است، از نوجوانی آموختن ردیف‌ها، مقامات و گوشه‌های دستگاه‌های موسیقی سنتی را آغاز کرد و سال‌ها در محضر استادان بنام موسیقی ایرانی تلمّذ نمود. ژیوار در سال ۱۳۷۹ گروه موسیقی ژیوار را تأسیس کرد و این گروه طی سال‌ها فعالیت، در برنامه‌های متعدد به اجرای موسیقی سنتی و دستگاهی-مقامی ایرانی و به‌ویژه قطعات فولکلور و نواحی موسیقی کردستان پرداخته است.
این هنرمند کردستانی به محدودیت‌های زمانی برگزاری کنسرت‌های بانوان اشاره نمود و گفت: «اختصاص ساعت‌هایی مانند ۲ بعدازظهر برای کنسرت بانوان، که حتی برای مراسم ختم نیز غیرمعمول است، بی‌احترامی آشکار به مقام زن و حرمت هنرمندان و مخاطبان آنهاست.» او همچنین تأکید کرد که روند فروش بلیت، بازرسی‌های بدنی و دیگر مراحل اجرایی باعث هدررفت زمان مخاطبان می‌شود و این شرایط برای جامعه هنری پذیرفتنی نیست.
ژیوار همچنین از محدودیت‌های تبلیغاتی در این حوزه انتقاد کرد و اظهار داشت: «ما اجازه استفاده از عکس روی پوسترها را نداریم، حمایت‌های مالی و اسپانسرینگ وجود ندارد، و تبلیغات مناسب برای معرفی کنسرت‌ها انجام نمی‌شود. این عوامل باعث شده بسیاری از مردم حتی از وجود چنین برنامه‌هایی بی‌اطلاع باشند.»
وی با انتقاد از برخوردهای نامناسب با مخاطبان در سالن‌ها افزود: «فضای اجرای موسیقی سنتی و فولکلور کُردی طبیعتاً جدی و محترم است، اما این موسیقی گاه طربناک است و واکنش‌های شاد مخاطبان را به همراه دارد. متأسفانه حتی در جمع‌های کاملاً زنانه، هرگونه همراهی مخاطبان با موسیقی زنده با برخوردهای زننده مواجه می‌شود، در حالی که چنین محدودیت‌هایی هیچ توجیهی ندارد.»
ژیوار شیخ‌الاسلامی، خواستار کاهش هزینه‌های برگزاری کنسرت‌های بانوان و احیای جشنواره‌هایی نظیر «گل یاس» شد. وی یادآور شد که نخستین کنسرت بانوان در سنندج، توسط گروه ژیوار برگزار شد و این اقدام به گسترش فرهنگ برگزاری کنسرت‌های بانوان در سایر نقاط کمک کرد. با این حال، وی تصریح کرد که این حوزه در تهران محدود به گروه‌های معدودی است و ساعت‌های نامناسب و محدودیت‌های اعمال‌شده، شرایط را دشوارتر کرده است.
شیخ‌الاسلامی در پایان گفتگو با خبرنگار ما تأکید کرد: «چهارچوب فعلی نیازمند بازنگری جدی است. بانوان هنرمند باید در فضایی شایسته و در شرایطی مناسب‌تر، با احترامی که زیبندهٔ هنر آنها و درخور مخاطبان هنرشناسشان است، فعالیت کنند. این تغییرات نه‌تنها به بهبود وضعیت هنرمندان کمک خواهد کرد، بلکه مخاطبان را نیز به همراهی بیشتر با این رویدادها ترغیب می‌کند.»
نقاشی ایران نیازمند مدیریت بحران است
رقیه شیردل، هنرمند نقاش، از استان مازندران در گفتگو با خبرنگار میزهنری از وضعیت فعلی نقاشی در ایران و چالش‌های پیش روی هنرمندان این حوزه سخن گفت.
وی با اشاره به تحولات جهانی هنر نقاشی اظهار داشت: «نقاشی در دنیا دوره‌ای تازه را تجربه می‌کند. از کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن عبور کرده‌ایم و اکنون با فضای نقاشی مینیمال مواجه هستیم؛ سبکی که با حجم و تصاویری کوچک، مفهوم را در یک نگاه به مخاطب عرضه می‌کند. این تحول، بازتابی از زندگی صنعتی و چالش‌های عصر امروز است.»
شیردل با انتقاد از توقف برخی نقاشان در فضای مدرن گفت: «متأسفانه، بسیاری از نقاشان تازه‌کار هنوز در مدرن مانده‌اند و پیشرفتی به‌سوی سبک‌های جدید نمی‌بینیم. این مسئله به تلاش شخصی نقاشان و همچنین به نهادهای فرهنگی وابسته است. این ارگان‌ها باید با افزایش سطح سواد علمی و بصری، مسیر پیشرفت را هموارتر کنند.»
این هنرمند با تأکید بر اهمیت حمایت از نقاشان به‌عنوان حرفهای تمام‌وقت افزود: «نقاشی، شغلی تمام‌وقت است، اما امکانات و حمایت کافی برای آن وجود ندارد. ابزارهای نقاشی بسیار گران‌قیمت هستند و تخصیص بودجه برای تولید، خرید تابلوها و برگزاری نمایشگاه‌ها، گامی اساسی برای پیشرفت این حوزه محسوب می‌شود. در این میان، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها به‌تنهایی فضای نقاشی ایران را سرپا نگه داشته‌اند. اما اگر این دو مورد حذف شوند، نقاشی ایران دیگر فضایی برای عرضه نخواهد داشت.»
وی به ضرورت توجه به ارائه محصولات تجسمی در خارج از کشور اشاره کرد و گفت: «ارائه آثار تجسمی در بازارهای بین‌المللی نیازمند هزینه و زمان زیادی است. نقاشان ایرانی باوجود تمام کاستی‌ها، حرفهای بسیاری برای گفتن دارند، اما بدون منابع مالی و علمی مناسب، آثارشان به‌جز باقی‌ماندن در خانه‌ها، سرنوشت دیگری نخواهند داشت.»
رقیه شیردل با تأکید بر اهمیت نقد و نظر در تولید آثار نقاشی تصریح کرد: «ما نیاز داریم تابلوهایی با دانش و سواد هنری بالاتر خلق کنیم. این مسئله به نقد هنری و همچنین تصمیم‌گیری مسئولان فرهنگی نیازمند است. مدیریت در این حوزه باید به مدیریت بحران نزدیک شود. اگر چنین مدیریتی اعمال نشود، نسلی که امروز در حال نقاشی هستند، ممکن است در آینده دیگر در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها دیده نشوند.»
این هنرمند در پایان بر لزوم بازنگری در سیاست‌های حمایتی از نقاشی تأکید کرد و افزود: «بدون اقدامات جدی، نقاشی ایران با چالش‌های عمیق‌تری مواجه خواهد شد که بر آینده این هنر تأثیر منفی می‌گذارد.»
“سپاس از همراهیتان”
بسيار عالي است كه در اين وبسايت فضائي مهيا شد تا زنان هنرمند از دغدغه هايشان حرف بزنند و آنها را بازگو كنند. صحبت هاي سركار خانم شيخ الإسلامي در زمينه موسيقي بسيار قابل تأمل هست . اين مشكلات به ظاهر كوچكند اما بسيار تأثيرگذارند . اميدوارم آينده ي بهتري در انتظار بانوان هنرمند كشورمان باشد.
ممنون و سپاسگزار